Swedish Days

Συμβαίνουν περίεργα πράγματα. Πριν λίγο πήγα να κάτσω στον υπολογιστή για να γράψω κάτι που με περιτριγυρίζει κάτι μέρες. Πλησιάζουν οι γιορτές και κάθε χρόνο τέτοια εποχή θυμάμαι τη Σουηδία. Και θα έγραφα το γιατί. Έκατσα όμως στον υπολογιστή και είδα μπροστά μου τα νέα για το θάνατο της Cesaria Evora. Αυτό είναι το περίεργο. Γιατί η Cesaria Evora μου θυμίζει επίσης τη Σουηδία.

Στη Σουηδία πέρασα λοιπόν κάποιους χειμωνιάτικους μήνες της ζωής μου το 1999 και λίγο μετά. Ήταν η Erasmus φοιτητική μου ζωή. Και όχι πολύ βόρεια στη Σουηδία, αλλά χαμηλά, στο Lund, εκεί κοντά στο Malmö και την Κοπεγχάγη. Η Κοπεγχάγη δηλαδή ήταν η πιο κοντινή μεγάλη πόλη, και όχι η Στοκχόλμη. Και ευτυχώς, στην Κοπεγχάγη έκανε την ίδια περίοδο την Erasmus θητεία της και η Τ. οπότε αυτό έκανε την διαμονή μας και τα πήγαινε-έλα πιο εύκολα. Η γέφυρα δεν είχε φτιαχτεί ακόμα και για να περάσει κανείς απέναντι έπαιρνε ένα μικρό ferry που έκανε κανά μισάωρο.

Για μένα που δεν ήξερα, την πρώτη φορά που επιχείρησα το ταξίδι έκανα γύρω στις 6 ώρες. Ίσως και περισσότερο. Έκανα όλες τις λάθος επιλογές που μπορεί να κάνει άνθρωπος για να φτάσει κάπου. Το ραντεβού με την Τ. ήταν στις 4.00 το απόγευμα στον κεντρικό σταθμό τρένων της Κοπεγχάγης και εγώ πρέπει να έφτασα στις 8.00 το βράδυ. Το θέμα είναι ότι τότε καμιά από τις δυο μας δεν είχε κινητό, και εγώ ειδικά δεν είχα ούτε πιστωτική, ούτε λεφτά, ούτε χάρτη. Το σπίτι δε, όπου έμενε, ήταν στο Roskilde, κάτι σαν προάστιο, εκεί που γίνεται και το διάσημο φεστιβάλ τα καλοκαίρια, αλλά που το χειμώνα είναι μια ερημιά του κερατά με ένα σφαγείο ζώων που φωσφορίζει μέσα στη νύχτα. Πηγαίνοντας λοιπόν στο ραντεβού, μέσω Τριπόλεως, και βλέποντας την ελπίδα να με περιμένει η Τ. στο σταθμό να εξανεμίζεται, έκλαιγα στα μουλωχτά από το φόβο μου μέσα σε τρένα και λεωφορεία, ώσπου ένας καλός άνθρωπος, μετανάστης, με πρόσεξε, με λυπήθηκε, και μου είπε πως θα πάμε μαζί στο σταθμό και δεν θα με αφήσει αν δεν βρούμε τη φίλη μου. Αυτός ο άνθρωπος ελπίζω να είναι καλά και να έχει ανταμειφθεί για αυτήν του την καλή πράξη. Η Τ. περίμενε στο σταθμό. Τέσσερις ώρες, αλλά με περίμενε. Όταν ειδωθήκαμε κλαίγαμε σαν να είχαμε να βρεθούμε 10 χρόνια. Δεν ήταν ούτε μήνας. Σχεδόν ξεχάσαμε τον κύριο που με βοήθησε, ο οποίος αποχώρησε διακριτικά.

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι βίωνα κάθε μετακόμιση και εκπατρισμό ως δράμα. Φυσικά και δική μου επιλογή ήταν να φύγω για τον εξωτικό βορρά, αλλά στην πράξη ήμουν απλά chicken. Τα ξημερώματα που φεύγαμε από την Αθήνα με μια τελείως άβολη πρωινή πτήση από το Ελληνικό (το Βενιζέλος δεν υπήρχε ακόμα, ούτε το μετρό), είχαν έρθει μαζί μας για το μεγάλο αποχαιρετισμό όλοι οι στενοί φίλοι. Η Α. τότε μας είχε κάνει δώρο αυτό. Και στις δύο. Το ίδιο. Ένα τρίπτυχο από κασσέτες-puzzle που όταν τις ένωνες έβλεπες αυτό και διάβαζες:

in the space of the typographic imagination fairy tales, travelogues,a cycle of meditations as a free-fall

Η Α. πάντα μας έκανε, σε μένα και την Τ., τα ίδια δώρα, ή έστω πολύ καλά μοιρασμένα, όπως κάτι θείες ή νονές που δεν θέλουν να τσακώνονται μεταξύ τους τα δύο παιδάκια. Έχει βελτιωθεί κάπως σ’αυτό, αλλά ας πούμε, μπορεί να μας στείλει και στις δύο το ίδιο sms και ας ξέρει ότι είμαστε μαζί. Τελοσπάντων. Εκείνο τον Οκτώβρη μας έδωσε λοιπόν αυτές τις κασσέτες.

[για όποιον βαριέται τις πολλές ιστορίες μπορεί απλά να τις κατεβάσει εδώ και εδώ και εδώ]

Ήταν ένα soundtrack που κράτησε κάμποσους μήνες και που έπαιζε παντού. Κατά κάποιο τρόπο ήταν σαν ‘συστατική επιστολή’ για να γνωρίσεις κόσμο με τα ίδια γούστα. Και η αλήθεια είναι πως οι φιλίες που δημιουργήθηκαν τότε, με αρχικό κοινό σημείο αφετηρίας τον Aphex, τον Max 404, και την Leila, άντεξαν στο χρόνο και κρατούν ακόμα.

Πέρα από το design, η εμπειρία μου στην σκανδιναβία ήταν δηλαδή άκρως μουσική. Έτσι άρχισε εξάλλου, με το που πάτησα το πόδι μου στην Εστία. Κάπου παραδίπλα, σε ένα foyer είχαν συναυλία οι suede και το προηγούμενο βράδυ έμαθα πως είχα χάσει τους Mogwai. Αυτό το περιστατικό δεν είναι για να μπει στην κατηγορία «χαμένες συναυλίες» γιατί ούτε καν ήξερα πως έπαιζαν, οπότε δεν είχα δικαίωμα να το πάρω προσωπικά. Αυτό όμως που μπαίνει στην κατηγορία και μάλιστα σε πολύ καλή θέση, είναι η χαμένη συναυλία των Beta Band στο θρυλικό Lille Vega της Κοπεγχάγης.

Για την συναυλία αυτή είχε έρθει να μας βρει και η Α. αλλά βγήκαμε και οι τρεις χαμένες γιατί εκείνο το βράδυ ένας φοβερός τυφώνας χτύπησε όλη την περιοχή και η πτήση του συγκροτήματος ακυρώθηκε. Εμείς αποκλειστήκαμε στην αρχιτεκτονική σχολή, όχι για δουλειά αλλά για ένα πάρτυ. Πλάκωσε η αστυνομία και περικύκλωσε την αίθουσα με εκείνες τις άσπρες-κόκκινες λωρίδες, διέκοψαν τη μουσική και μας είπαν στα μεγάφωνα πως απαγορεύεται να βγούμε έξω μέχρι νεωτέρας διότι μας χτύπησε τυφώνας, δέντρα ξεριζώνονταν και ήταν επικίνδυνο να κυκλοφορείς. Οπότε την ξεχάσαμε τη συναυλία. Τη βγάλαμε εκεί όλο το βράδυ, με κάποια δόση φόβου αλλά και χορεύοντας που και που για να περάσει η ώρα. Πρώτη φορά ένιωθα πως χορεύω για να περάσει η ώρα. Όταν απελευθερωθήκαμε τα ξημερώματα, είχε όντως ξεριζωμένα δέντρα έξω και είναι κρίμα που δεν έχω καμία φωτογραφία. Τουλάχιστον πάντως, από συναυλίες γενικά εκείνη την περίοδο δεν είχα παράπονο διότι θυμάμαι πως είδαμε τους Lamb για τους οποίους τότε πέθαινα, τους daft punk που τότε ήταν επίσης στα πάνω τους, τον Luke Vibert και ένα dj set του james lavelle. Από μουσικές αναμνήσεις λοιπόν η εποχή της Σκανδιναβίας τα πάει καλά.
Και οι κασσέτες «in the space of the typographic imagination» έπαιζαν κατ’επανάληψη στο αεροπλάνο, στο walkman, στο κασετόφωνο στη σχολή, σε σουηδικά και δανέζικα πάρτυ. Το πιο φοβερό από τα πάρτυ ήταν αυτό το βράδυ του millennium. Ως τότε, για την ακρίβεια ως το 2009, είχα περάσει όλες τις πρωτοχρονιές της ζωής μου κάπου μεταξύ Ρίου και Πάτρας. Όλες. Το 2000 ήταν η πρώτη φορά που βρέθηκα εκτός συνόρων. Και ήταν για την αλλαγή της χιλιετίας. Βρεθήκαμε λοιπόν στο σπίτι ενός τύπου στην Κοπεγχάγη που κατά τη διάρκεια της βραδιάς καταλάβαμε πως ήταν έμπορος ναρκωτικών. Εντάξει, δεν ήμασταν και τόσο άβγαλτα πια, αλλά εκεί ανοίξαμε μια ντουλάπα κατά λάθος που είχε μέσα όλων των ειδών τα χάπια σε όλα τα χρώματα και όλες τις συσκευασίες. Γεμάτη από πάνω εως κάτω. Η Κριστιανία μπροστά της ήταν κατηχητικό. Όλοι λοιπόν σε κάποιο σημείο της βραδιάς είχαν ξεφύγει από το πλανήτη γη και ’μεις ήμασταν οι μόνες που τη βγάζαμε με κρασιά, ίσως και κανά μπάφο, δεν θυμάμαι. Και ακούγαμε απλά τις κασσέτες αυτές, βάζαμε το Heliosphan ξανά και ξανά, και κανείς άλλος δεν του έδινε απολύτως καμία σημασία. Έτσι χάσαμε και τα πυροτεχνήματα και όλα, παρότι θυμάμαι μας είχαν προμηθεύσει με κάτι τεράστια πλαστικά γυαλιά από αυτά που είχαν ευρέως κυκλοφορήσει τότε για να βλέπεις άφοβα το χαμό από πυροτεχνήματα που θα ακολουθούσε.

Κάποια στιγμή μετά το millennium, έφτασε στο δωμάτιο μου στην Εστία ένα δώρο έκπληξη από την πατρίδα που μεταξύ άλλων είχε μέσα μια κασσέτα της Cesaria Evora. Δεν ξέρω ακριβώς γιατί, αλλά είχα συγκινηθεί απόλυτα. Και αυτήν την κασσέτα την κράτησα για ιδιωτικές ακροάσεις, στο walkman μόνο, στα καθημερινά δρομολόγια στο λεωφορείο για το κέντρο του Lund. Εξάλλου δεν νομίζω πως η αρχιτεκτονική και ντηζαινάτη σουηδική κοινότητα θα ενδιαφερόταν για αυτόν τον ήχο. Εκείνη την εποχή αν δεν άκουγες idm δεν ήσουν αρχιτέκτονας. Τώρα δεν ξέρω τι ακούνε. Σε ένα πάρτυ πάντως πριν 2-3 χρόνια ζήτησαν από το Γ. να παίξει Μαντόνα.

Οπότε, ο ήχος από την Cesaria είναι επίσης ο ήχος της σουηδικής βαρυχειμωνιάς. Αυτό είναι τελείως γελοίο από μια άποψη, γιατί μάλλον τα πορτογαλικά είναι πολύ καλοκαιρινή γλώσσα, και η Cesaria κυκλοφορούσε ξυπόλυτη ενώ εγώ που την άκουγα φορούσα όλη τη γκαρνταρόμπα μου μαζεμένη και πάλι κρύωνα. Αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Η Cesaria μου θυμίζει το Lund. Και μαζί με αυτήν το Junkie του Burroughsγιατί αυτό διάβαζα στο λεωφορείο που λέγαμε, όταν είχα την Cesaria στα αυτιά. Κανονικά δηλαδή και τα ναρκωτικά τη Σουηδία θα έπρεπε να μου θυμίζουν τελικά.